Een maakbare samenleving

De situatie in de VS vestigt – opnieuw – de aandacht op racisme en discriminatie. In de Nederlandse samenleving valt er in dit opzicht ook veel te verbeteren. Uit een recent rapport blijkt namelijk dat ruim een kwart van de Nederlanders zich gediscrimineerd voelt. Dit gebeurt in het onderwijs, bij het zoeken naar werk, op het werk, in contacten met instanties of in de publieke ruimte. Racisme en discriminatie ondergraven de samenleving.

Ook los van de genoemde problemen vraagt de samenleving constant om aandacht en inzet van iedereen die daarvan deel uitmaakt. En … om een schepje liefde – nét als de plantjes in de vensterbank. Als sociaaldemocraat geloof ik erin dat we met z’n allen invloed hebben op hoe de samenleving er uitziet en functioneert. Noem het: ‘een maakbare samenleving’.

Theoretisch is er al van een samenleving sprake wanneer twee of meer personen leefruimte delen en er wisselwerking plaatsvindt. Je moet dan niet alleen bereid zijn om een stukje van jouw individuele vrijheid in te leveren, maar óók en vooral om actief bij te dragen aan het slagen van ‘het samen leven’. Naarmate de samenleving uit méér en verschillende groepen mensen bestaat neemt de kans op tegenstellingen, spanningen en conflicten toe. Er zal daarom onafgebroken moeten worden bemiddeld en gemiddeld.

Een samenleving is bovendien nooit ‘af’: er is voortdurend onderhoud nodig en altijd kunnen dingen worden verbeterd. Verder zorgen gebeurtenissen binnen de samenleving en invloeden van buitenaf ervoor dat veranderingen blijven plaatsvinden. Veel mensen kunnen daarmee niet of slechts met veel moeite omgaan. En ‘dus’ ontstaan er groepen boze burgers, die onder – aanvoering van enkelen die de gevoelens weten te kanaliseren – op zoek gaan naar een gemeenschappelijke tegenstander aan wie ‘de zwartepiet’ kan worden toegespeeld.

In mijn ideale samenleving is iedereen gelijkwaardig, kan iedereen zijn of haar talenten volledig ontplooien, heeft iedereen een goede woning en voldoende middelen van bestaan. Er wordt omgezien naar degenen die moeite hebben om mee te komen, om voor zichzelf te zorgen, of voor wie door pech of andere tegenslag even alles tegen zit. Het is een samenleving waarin respect en solidariteit centraal staan. Een samenleving waarin mensen niet te maken hebben met negatieve bejegening, achterstelling, uitsluiting of vervolging op grond van hun seksuele oriëntatie, beperking, geloof, huidskleur, etnische achtergrond, geslacht of leeftijd.

Daarom ben ik van mening dat de politiek niet moet bestaan uit partijen die er zijn omwille van ‘het zijn’. Ik geloof niet in het streven naar eigen voordeel en geluk, met gelijktijdige verwaarlozing van de belangen en het geluk van anderen, noch in machtspolitiek of partijpolitiek. Ik geloof in een politiek die het eigenbelang overstijgt en handelt in het gemeenschappelijke belang. Een politiek die streeft naar een sterke, open, inclusieve en rechtvaardige samenleving. Zo’n politiek hebben we hard nodig: lokaal, regionaal, nationaal, Europees en wereldwijd. Van zo’n politiek word ik blij. U niet?

Hink Speulman, Steunfractielid PvdA Achtkarspelen