PvdA-fractie dient motie herijking Gemeentefonds in

De fractie van de Partij van de Arbeid zal tijdens de raadsvergadering van 18 februari een motie indienen met betrekking tot de mogelijke gevolgen van de herziening van het zogeheten ‘gemeentefonds’.

Gemeenten zijn voor hun inkomsten voor een belangrijk deel afhankelijk van het geld dat zij jaarlijks van het Rijk ontvangen uit het gemeentefonds. Gemiddeld bedraagt de uitkering uit het gemeentefonds zo’n 53% van de totale inkomsten van de gemeenten. Voor sommige gemeenten ligt dit percentage lager – voor andere juist hoger. De hoogte van de uitkering uit het gemeentefonds is namelijk afhankelijk van zo’n 60 verschillende maatstaven. Naast een algemene uitkering zijn er nog enkele aanvullende uitkeringen. Dat maakt het plaatje erg ingewikkeld.

Het gemeentefonds vindt zijn basis in de Financiële-verhoudingswet uit 1996. Sinds dat jaar is er echter veel veranderd. Zo is het takenpakket van de gemeenten fors gegroeid en zijn de gemeentelijke uitgaven om die reden eveneens aanzienlijk toegenomen. Aan die ontwikkeling is nog geen einde gekomen. Daarnaast spelen de economische en demografische ontwikkelingen (o.a. vergrijzing, ontgroening en krimp) een belangrijke rol. Dit alles betekent dat de uitkering uit het gemeentefonds niet meer aansluit op de werkelijke situatie. Daarom vindt een herziening plaats van het gemeentefonds en een herijking van de verdeelmaatstaven.

Voor de gemeente Achtkarspelen vormt de uitkering uit het gemeentefonds ruim 62% van de totale inkomsten. De hoogte van die uitkering is echter onvoldoende om de uitgaven die de gemeenten moet maken te dekken. De voorgenomen herziening van het gemeentefonds zou hierin verandering kunnen (en moeten) brengen. Uit berichten die onlangs in de pers verschenen valt echter op te maken dat Achtkarspelen en andere (met name) Friese en Groningse gemeenten op basis van een voorlopige nieuwe verdeelsleutel mogelijk juist mínder geld dreigen te krijgen. Voor Achtkarspelen zou dat kunnen neerkomen op een verlaging van de inkomsten met een kleine 5%. Omdat de noodzakelijke kosten daarentegen blijven stijgen, is het effect veel groter en zullen de uiteindelijke gevolgen rampzalig zijn.

De fractie maakt zich daarom ernstige zorgen over de huidige ontwikkelingen rondom de herziening van het gemeentefonds. De fractie is van mening dat herziening van het gemeentefonds wenselijk is om tot een betere financiële verdeling tussen het Rijk en de gemeenten te komen. Uit de brief die Minister Ollongren van BZK op 2 februari jongstleden over dit onderwerp aan de Tweede Kamer heeft gestuurd put de fractie vooralsnog geen vertrouwen op een goede afloop.

De fractie hoopt met de motie aanstaande donderdag in de gemeenteraad een meerderheid te vinden waardoor de raad zijn ernstige zorgen uitspreekt over de mogelijke verlaging van de uitkering uit het gemeentefonds, en het college van burgemeester en wethouders in het licht daarvan verzoekt om:
a) De gemeenteraad gedurig en tijdig te informeren over de concrete stand van zaken en van de actuele ontwikkelingen met betrekking tot de herijking van het gemeentefonds.
b) De kwestie tot bespreekpunt met de hoogste prioriteit te maken binnen de Vereniging van Friese Gemeenten (VFG), in de contacten met het provinciebestuur, binnen de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en in het overleg met de fondsbeheerders (de minister van BZK en de staatssecretaris van Financiën).

De fractie van de Partij van de Arbeid in Achtkarspelen