In maart gaan we stemmen

Onder andere de toeslagenaffaire, de schade door de gaswinning in Groningen en de aanpak van ‘bijstandsfraude’ laten zien dat de Nederlandse overheid grote fouten maakt. In de toeslagenaffaire zijn de fouten zó ernstig dat daarmee de beginselen van de rechtsstaat zijn aangetast. De schade door de gaswinning in Groningen is lange tijd onder het kleed geveegd. Vervolgens laat de afhandeling van de schade tot op de dag van vandaag zeer te wensen over. De Participatiewet werd door het parlement zó dichtgetimmerd, dat bijstandsgerechtigden in (voor zover nu bekend) enkele gevallen ten onrechte als fraudeur worden aangemerkt. De verplichte terugvordering die daarop volgt is meedogenloos en houdt geen rekening met individuele feiten en omstandigheden. In alle drie voorbeelden doet de overheid ettelijke duizenden burgers veel en onnodig leed aan.

Een overheid die zo handelt mag van de burgers geen onvoorwaardelijk vertrouwen verwachten.

‘Regeren is vooruitzien’. Vaker is er echter sprake van reageren op situaties, al dan niet gevoed door opgezweepte emoties. Dit draagt niet bij aan goed bestuur, evenmin als de constatering dat politiek meer en meer ‘voor de bühne’ lijkt te worden bedreven. In een artikel in de LC van 9 januari zegt Britta Böhler in dit verband: “Expertise doet er niet meer toe, want iedereen heeft wel een mening over van alles. […] Als je als politicus iets wéét, is dat onderschikt aan hoe je dat presenteert.”

Dit beeld wordt nog eens versterkt door opportunisme. ‘Populisme’ vind ik in deze context een zwaar woord, maar ‘polariserend gedrag’ speelt ongetwijfeld eveneens een rol. Zelfreflectie lijkt bij politieke partijen een schaars goed. Bij hun individuele vertegenwoordigers ligt dit anders. Zo trok Lodewijk Asscher onlangs een pijnlijke conclusie. Ook minister Eric Wiebes gaf rekenschap van zijn verantwoordelijkheid. Zij waren in december 2019 al voorgegaan door staatssecretaris Menno Snel.

Aldus kun je vaststellen dat het ‘moreel kompas’ in de politiek gelukkig een belangrijke rol speelt. En dus gaat het over ethiek, over normen en waarden, en over wat goed en slecht is. Een worsteling die wordt versterkt door ‘de verleiding van macht’.

Naast het feit dat veel zaken voor verbetering vatbaar zijn, staat de Nederlandse samenleving voor een flink aantal forse uitdagingen. Dit alles maakt politiek uiterst actueel en belangrijk. Politiek raakt ons allemaal en vraagt daarom om uw betrokkenheid. Daarbij hebben de politieke partijen de taak om de huidige vertrouwenskloof te dichten. Bijvoorbeeld door vaker en directer met de burgers in gesprek te gaan en daarbij vooral goed te luisteren naar wat er in de samenleving speelt en leeft. Daarnaast is het de hoogste tijd dat regelgeving op de schop gaat en dat daarin de burgers en hun rechten weer centraal worden gesteld, zoals dat in een rechtsstaat hoort. Daarom nodig ik u graag uit om in maart te gaan stemmen en zodoende invloed uit te oefenen op de samenstelling van de Tweede Kamer: de volksvertegenwoordiging.